Ömer KARADENİZ
Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED)
Yönetim Kurulu Başkanı

Küresel düzeyde yaşanan çok değişkenli krizler dünya ekonomisini etkilerken, Türkiye de bu zorluklardan payına düşeni alıyor. Zorlu bir yılı geride bırakmaya hazırlanan ülke ekonomisi, özellikle jeopolitik belirsizliklerin etkisiyle makro dengelerinde istikrarsızlığa uğruyor. Tüm bu sıkıntılarını ihracatla aşmaya çalışan Türkiye, özellikle ekim ayında gösterdiği performansla Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı. Ülkemizin ikinci en çok ihracat yapan sektörü kimya içinde plastik sektörünün payı ise göz dolduruyor. 

Geride bırakmaya hazırlandığımız 2024 yılı hem dünya ekonomisi hem de Türkiye ekonomisi açısından zorluklarla geçen bir sene olarak kayıtlara geçti. 2024 yılının son ayına girdiğimiz bu dönemde dünya, ekonomik ve jeopolitik belirsizlikler yaşarken hiç şüphesiz ülkemiz de bu süreçten nasibini aldı. 
İki yıldır süren Rusya-Ukrayna arasında devam eden savaş, Avrupa başta olmak üzere tüm dünyayı etkilemeye devam ediyor. Orta Doğu bölgesinde İsrail ile Hamas arasında yaşanan savaş, büyük insani felaket olarak karşımızda duruyor. Savaşın bölgede yayılması riski ise her geçen gün büyüyor. Elbette tüm bu gelişmeler ülkemizin makro dengelerine de yansıyor. 
2023 yılını yüzde 4,5 büyüme ile kapatan Türkiye ekonomisi, 2024 yılının ilk çeyreğini 5,3, ikinci çeyreğini 2,5 büyüme ile kapattı. Yılsonu tahmini büyümenin ise yüzde 3,5’da kalacağı düşünülüyor. 
Dünya ekonomisinin yaklaşık yüzde 1'ine sahip olan Türkiye, cari fiyatlarla dünyanın 18’inci ekonomisi konumunda yer alıyor. Satın alma gücü paritesine göre GSYH sırlamasında dünyanın en büyük 11’inci ekonomisi olan ülkemizde, kişi başına düşen milli gelir ise 13.110 dolar seviyesinde bulunuyor. Jeopolitik dengeler göz önüne alındığında 2025 yılının, 2024 yılı ile aynı paritelerle geçeceğini öngörebiliriz. 

İhracattaki artışta plastiğin payı büyük 
Ülkemizin ihracatında ise olumlu gelişmeler göze çarpıyor. Özellikle ekim ayı ihracatında ciddi bir artış var. Türkiye ihracatı ekim ayında yüzde 3,6 artarak, 23 milyar 620 milyon dolarla Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı. Geçen ay tüketim malı ithalatı 5,1 milyar dolar olurken, 12 aylık tüketim malı ithalatı 52,6 milyar dolarla yeni zirvesine çıktı. Aynı dönemde ara malları ithalatı ise yüzde 0,2 azalışla 20 milyar 11 milyon dolara geriledi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, en fazla ihracat yapan sektörler arasında otomotiv 3.5 milyar dolarla ilk sırada yer alırken, kimya sektörü ise ekim ayında 2.47 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirerek Türkiye’nin ikinci en çok ihracat yapan sektörü oldu. Sektörün ilk 10 ayında ihracatımız yüzde 2,7 artışla 26 milyar dolara ulaştı. 
Kimyevi maddeler ve mamulleri ürün gruplarında, plastikler ve mamülleri ihracatı 819 milyon dolarla ilk sırada yer aldı. İhracattaki artışta kimyanın doğal olarak da plastiğin payı büyük oldu. İkinci sırada 442 milyon dolarlık ihracatla mineral yakıtlar ve ürünler bulunurken, anorganik kimyasallar ihracatı 240 milyon dolarla üçüncü sırada yer aldı.  
Türkiye ekonomisinin güçlenmesi için ihracatçının önünün açılması hayati önem taşıyor. Ekonomiyi soğutmadan enflasyonla etkili mücadelenin tek yolu ihracattan geçiyor. Türkiye ihracatının her daim desteklenmesi gerekiyor. 

Yılsonu enflasyonu yüzde 40’ın üstünde kalacak
Ekimde yayınlanan aylık TÜFE, beklentilerin üzerine çıkarak yüzde 2,88, yıllıkta ise yüzde 48,58 arttı. Yıllık enflasyonda baz etkisiyle gerileme sürmekle birlikte düşüş ivmesi yavaşladı. Yıllık enflasyondaki mayıstan bu yana yaşanan gerilemede özellikle temmuz-eylül döneminde baz etkisiyle yaşanan 22,2 puanlık sert düşüş etkili oldu. Ancak enflasyonda düşüşü sağlayan baz etkisi faktörü son çeyreğe girerken zayıfladı. Ekim ayında yıllık enflasyonda baz etkisiyle önceki aya göre düşüş 1 puanın altında kaldı.
Son iki aya baktığımızda aylık enflasyon verilerinin beklentilerin üzerinde geldiğini görüyoruz.  Verilere baktığımızda yıllık enflasyonun yüzde 40’ın üstünde kalacağını öngörebiliriz. IMF veri tabanına göre Türkiye halen dünyanın en yüksek altıncı enflasyonuna sahip. Açıklanan verilere göre yılın yüzde 44 enflasyonla kapanacağı öngörülüyor. 

“Faiz indirimi için bekleyeceğiz”
Enflasyonla mücadele kapsamında faiz indiriminin de bir başka döneme kalacağını düşünülebilir. En erken faiz indirimi, gelecek yılın ilk çeyreğine görülebilir. Merkez Bankası'nın beklentileri yönünde bir enflasyonun yaşanmadığını görüyoruz. Kasım ve aralık ayı verileri henüz belli olmasa da hedeflenen enflasyonun biraz gerisinde kalıyoruz. Genel olarak enflasyonu yıllık yüzde 45'lere ulaşacağı öngörüldüğünde faiz indirimlerinin gelecek yıla kayacağını söyleyebiliriz. Küresel çapta faiz oranlarının düşmeye başlaması için bir süre daha beklememiz gerekecek gibi görünüyor. Önde gelen ekonomiler arasında yakın dönemde sadece Brezilya ve Avrupa Birliği politika faizlerini indirdi. Brezilya, mayıs ayında politika faizini 0,25 puan indirerek yüzde 10,50'ye çekti. Avrupa Merkez Bankası ise haziran ayında 0,25 puan indirim ile faiz oranını yüzde 4,25'e düşürdü. Diğer büyük ekonomilerde ise yakın zamanda faiz indirimine gidileceğine dair beklentiler azalıyor. 
Ülkemizin ekonomik anlamda güçlenmesi ve dolayısıyla uluslararası piyasalarda rekabet gücünün artması için üretici sektörlerin yeniden canlandırılarak üretim düzeyinin güçlendirilmesi gerekiyor. Ekonomik ve yapısal reformlar hayata geçirilerek, ülkemizin küresel ekonomideki rekabet gücünün artırılabilmesi mümkün. Türkiye ekonomisinin daha iyiye gitmesi için hem kamunun hem de Türk sanayicisinin var gücüyle çalışmasıyla ekonomik sorunların üzerinden gelinebilir. 

9 aylık ihracat 7,6 milyar dolar
2024 yılı Ocak- Eylül dönemine baktığımız zaman toplam 7,6 milyar dolar ihracat yapıldığı görülüyor. Yine yılın ilk altı aylık verilerine göre en yüksek ihracatın yüzde 16 pay ve 205,27 milyon dolar ihracat ile “Diğer Akrilik Polimerler” üzerinden yapıldığı izleniyor. Sonrasında sırasıyla; “Poli (Etilen Tereftalat)-78 ml/g veya daha fazla viskozitesi olanlar” ve “Diğer Poliesterler - Sıvı. Doymamışlar” geliyor. Bu ürün grupları da yapılan ihracatın yüzde 20,43’üne tekabül ediyor.
Ülkelere göre plastik hammadde mal grubunda toplamda 175 ülkeye ihracat yapıldığı izleniyor. En çok ihracat yapılan ülkeleri sırasıyla Rusya Federasyonu, İtalya, Almanya, Romanya ve İspanya oluşturuyor.